Qidalanma və Dietologiya
Qidalanma və Dietologiya Qidalanma və dietologiya qidaların necə istehlak olunmalı olduğunu və daha yaxşı qida seçimləri edərək sağlamlığımızı necə yaxşılaşdıra biləcəyimizi öyrənən bir elm sahəsidir.
Bu sahə həm sağlamlıq, həm də qida sənayesi ilə maraqlanır. Qidalanma və dietologiya, qida və qidalanma biliyinin sağlamlığı yaxşılaşdırmaq, xəstəliklərin qarşısını almaq və ya minimuma endirmək üçün tətbiq olunmasıdır. Qidalanma və dietologiya elmi sahəsi, sağlamlıqda və xəstəlikdə pəhrizin tətbiqi, qidaların hazırlanması və qida qəbuluna dair elmi araşdırmalar aparır.
Qidalanma, qida maddələrinin bədəndəki metabolik və fizioloji rollarını araşdırır. Dietologiya isə qidalanma ilə əlaqədar xəstəliklərin müalicəsi və xəstəlik fəsadlarının qarşısının alınması ilə maraqlanır. (Məsələn: şəkər, podaqra, xroniki böyrək xəstəlikləri, zəiflik, piylənmə və s.)
Sağlamlığın əsası kifayət qədər və balanslı qidalanmadır. “Kifayət qədər və balanslı qidalanma” bədənin inkişafı, toxumaların yenilənməsi və işləməsi üçün lazım olan qida maddələrinin kifayət qədər miqdarda qəbul edilməsi və bədənin uyğun şəkildə istifadə etməsi olaraq təyin edilir və sağlamlığın əsasını təşkil edir.
Bugün, əsas ictimai səhiyyə problemi olan və erkən ölümlərə səbəb olan xroniki xəstəliklərin əsas səbəbi qida çatışmazlığı və balanssız qidalanmadır.
Qloballaşma dövründə gözlənilən həyat keyfiyyətinə çatmaq üçün bütün fərdlərin və cəmiyyətin qidalanma şüurunun artırılması və sağlam qidalanmanın həyat tərzinə çevrilməsi vacibdir. Digər tərəfdən, sağlam qidalanmaya nail olmaq üçün fiziki aktivlik vərdişi qazanılmalı, spirt və tütün istifadəsi dayandırılmalıdır.
Cəmiyyətdə həyat keyfiyyətini pozan zəiflik, dəmir çatışmazlığı anemiyası, yod çatışmazlığı xəstəlikləri, D vitamini çatışmazlıqları, diş çürüməsi, piylənmə kimi qidalanma problemləri minimuma endirilə və ya qarşısı alına bilər. Yenə də qidalanma ilə bağlı xroniki xəstəliklərin – ürək-damar xəstəlikləri, hipertoniya, bəzi xərçəng növləri, şəkərli diabet, osteoporoz – qarşısının alınması yalnız təhlükəsiz qidaya çıxış və bu qidaların kifayət qədər və balanslı şəkildə istehlakı ilə təmin edilə bilər.
