Ortopedi

OMUZDA KAS YIRTILMASI

Omuz ekleminde sık rastlanan bir sorundur. Yırtığın tipi, oluş zamanı, büyüklüğü, hastanın yaşı, beklentisi, onarılacak kasın durumu (yağlı dejenerasyon olup olmaması), omuzda artroz (kireçlenme) olup olmaması, sinir hasarı olup olmaması, kronik enfeksiyon varlığı dikkate alınarak cerrahi ya da cerrahi olmayan tedavi seçenekleri değerlendirilir. Cerrahi tedavi kapalı (artroskopik) veya açık teknikle yapılabilir. Ameliyat sonrasında fizik tedavi uygulanması gereklidir.

KİREÇLENME İLE BİRLİKTE MENİSKÜS YIRTILMASI

Osteoartrit (kireçlenme ) olan dizlerde zaman zaman menisküs yırtıkları oluşur. Bu yırtıklar sporcularda olanların aksine büyük zorlamalarla olmaz. Günlük faaliyetler sırasında (merdiven çıkmak, toplu taşım araçlarına binip inmek gibi) oluşabilir. Bu yaralanmalar sonucunda dizde takılma hissi veya kilitlenme olmuyorsa, basit önlemlerle ağrı giderilebilir. Takılma veya kilitlenme varlığında artroskopi yapılması gereklidir.

Kalça ya da diz ağrısı nedeniyle aşağıdaki şikayetler ortaya çıkmışsa, protez ameliyatından yarar görebilirsiniz:

a)Kişinin zamanla artan düzeyde ağrı kesici kullanıyor olması

b)Hareket veya istirahat sırasında, hatta gece uykuyu bölecek kadar ağrı olması

c)Yürüme mesafesinin zamanla azalması

d)Ağrısız yürüyememe

e)Günlük faaliyetlerinde değişiklikler olması (ayakkabı, çorap g iymede zorluk çekme veya giyememe, merdiven inip çıkmakta zorluk çekme, oturup kalkmakta zorluk çekme)

f)Yalnız başına ihtiyaçlarını karşılamada güçlük çekme

Stres Kırığı

Zaman zaman gözden kaçırılan bir sorun olan stres kırıkları, kemiğin üzerindeki aşırı yüklenmeye bağlı oluşan mikro kırıklardır. Sık olarak, sporla uğraşan kişilerde görülür. Sağlıklı kemiklerde yorgunluk kırığı olarak veya yapısal bozukluk olan kemiklerde yetmezlik kırığı olarak ortaya çıkar. Stres kırığı olan kişilerde kırık bölgesinde hareket ile veya kırık olan ekstremiteye ağırlık verme sonucunda ağrı oluşur. Tanı; tomografi, MRI veya sintigrafi ile konur. Tedavi, istirahat ve kırık kemiğin ağırlık taşımasının engellenmesi ile sağlanır. Bazı kırıklarda cerrahi tedavi uygulanması gerekebilir.

Kübital Tünel Sendromu

Ulnar sinir elimizdeki kasların önemli bir kısmını çalıştıran sinirdir. Ulnar sinirin dirseğin iç ksmında geçtiği tünelde değişik nedenlerle sıkışması sonucunda kübital tünel sendromu oluşur. Titreşimli aletlerle  çalışmak, müzik aleti çalmak, dirsek çevresinde kemik deformitesi, yanık veya başka nedenlerle oluşan cilt altı yapışıklıklar, sinire yakın oluşmuş kitleler, dirsek ekleminde kireçlenme kübital tünel sendromuna yol açabilir. Kübital tünel sendromu kendisini kol boyunca ulnar sinirin dağıldığı alanda ağrı, uyuşma, karıncalanma, ileri dönemlerde kuvvet kaybı ile belli eder. Tedavisi nedene yönelik olmalıdır. İlaç tedavisi ve gece ateli kullanmadan yarar görmeyen hastalarda cerrahi tedavi yöntemleri değerlendirilmelidir.

Çocuklara Özgü: TORUS KIRIĞI, DADI DİRSEĞİ

Torus Kırığı

Kemiğin kısmen kırılmasıdır. Röntgende; kemiğin bir tarafı kırık, diğer tarafı esnemiş şekilde görülür. Bu nedenle yeşil ağaç kırığı olarak da adlandırılır. Kırık uçları uygun pozisyona getirildikten sonra alçı uygulanarak tedavi edilir.

Dadı Dirseği

Genellikle beş yaşından küçük çocuklarda görülür. Kolun, gövdeden uzağa açılmışken elden çekilmesi ile radius kemiğinin dirsekle yaptığı ekleme, komşusu olan bir bağın sıkışma sonucunda oluşur. Ağrı dirseğin kullanılmasını engeller. Tedavisi, dirsekteki kısmi çıkığı yerine getirmektir. Beş yaş altında zaman zaman tekrarlayabilir. Beş yaş üzerinde nadiren tekrarlar.

 Hangi kırıklar ameliyat edilmeli?

• Kapalı tedavi ile (kırığı doğru posizyona getirme) yeterli sonuç alınayan kırıklar
• Eklem içine uzanan kırıklar (parçalar arasında kabul edilebilir ölçülerden fazla uzaklık varsa)
• Alçı veya atel ile doğru pozisyonda tutulamayacak kırıklar
• Oluştuğu bölgenin doğası gereği ameliyat edilmezse iyi kaynamayacak kırıklar
• Cerrahi olmayan tedavi sonrası kaynamamış veya yanlış kaynamış kırıklar
• Çocuklarda kemik büyüme bölgelerinde büyüme sorunu oluşturabilecek kırıklar
• Eklem fonksiyonunu bozabilecek düzeyde kas veya bağ sorununa yol açabilecek büyük kopma kırıkları
• Tümör gibi nedenlerle olan patolojik kırıklar
• Çoklu kırığı olan hastalarda oturmayı veya bakımı zorlaştıracak kırıklar
• Orta ve ileri derece açık kırıklar
• Uzun süre yatması başka sağlık sorunlarına yol açabilecek hastalar (özellikle yaşlılar)

Menisküs yrtıklarının tedavisinde NELERE dikkat edilmelidir ?

1. a) MRI’da saptanan bütün yırtıklar yakınmaya sebep olmaz.
2. b) Yakınmaya sebep olan yırtıkların bir bölümünde konservatif (ameliyatsız) tedavi ile başarılı sonuç elde edilebilir.
3. c) Ameliyat kararı alınmışsa, ilk tercih menisküsün tamir edilmesi olmalıdır.
4. d) Eğer menisküs yırtığı tamire uygun değilse, mümkün olduğunca küçük kısmı alınarak ameliyat tamamlanmalıdır. Bu tutum, eklem kıkırdağını koruma yönünde önemli bir adımdır.

Halluks Valgus

Ayak başparmağının dışa doğru yönelmesi olarak tanımlanabilir. Kadınlarda daha sık görülür. Halluks valgustan yakınan kişilerin %70’inin ailelerinde de aynı soruna rastlanmıştır. Kalıtımın yanında romatoid artrit, bazı bağ doku hastalıkları ve beyin felcine bağlı olarak da oluşabilir. Hastalar, ayakkabı giydiği zaman ayakta oluşan kemik çıkıntı nedeniyle ağrı, ciltte kızarıklık, birinci parmakta uyuşma ve oluşan nasırlardan yakınırlar. Değerlendirme sırasında dikkatli bir muayene ile birlikte röntgenlere ihtiyaç vardır.  Cerrahi olmayan tedavide; uygun ayakkabı seçimi, birinci parmağın yönelimini düzelten cihazlar kullanılabilir. Halluks valgus ile beraber düz tabanlık ve nasırlar da görülebilir. Cihaz verilirken bunlara da dikkat edilmelidir. Cerrahi tedavi ayakta deformiteye neden olan bölgeye yönelik yapılmalıdır.

Patellofemoral Plika Sendromu

Patellofemoral plika sendromu dizin ön tarafında ağrıya neden olur. Diz kapağı (patella) çevresinde ağrı ve takılma hissi ile kendini gösterir. Nedeni, embriyonik dönemden kalan bir zarın (plika) çevresinde, tekrarlayan harekete bağlı oluşan sinoviyal dokudur. MRI incelemesi patellofemoral plika için sık yapılan bir tetkik olmakla birlikte, zaman zaman MRI plikayı gözden kaçırabilmektedir. Bu nedenle şüphelenilen durumlarda MR artrografi (eklem içine kontrast madde verilerek çekilen MRI) yapılması daha yararlıdır. Çeşitli cerrahi olmayan tedavi yöntemleri tanımlanmıştır. Bunlardan yarar görmeyen hastalarda artroskopik olarak plikanın alınması önerilir.

Birinci Karpometakarpal Eklem Artrozu (kireçlenmesi)

Elde başparmağın kaidesindeki eklemin kireçlenmesidir. Hastalar bazı günlük işlerde zorluk çekerler. Kavanoz açmak, ileri evrelerde anahtar ile kapı açmak çok ağrılı hale gelir. Tanı, dikkatli bir muayene ve röntgen çekilerek konur. Erken dönemde tedavi için atellerden yararlanılır. Antiinflamatuar ilaçlar, steroid enjeksiyonu yararlı olabilir. Cerrahi olmayan tedavi ile sonuç alınamayan hastalarda cerrahi tedavi seçenekleri değerlendirilmelidir.

Ganglion Kisti

Genellikle el ve el bileği çevresinde görülür. Daha seyrek olarak ayak ve ayak bileği çevresinde de olur. İyi huylu kistlerdir. Oluşum nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Kistin içi yoğun bir sıvı ile doludur. Ganglion kistleri bazen ağrıya neden olabilir. Hatta büyüklüğüne bağlı olarak eklem hareketini kısıtlayabilir. Tanısı muayene, değişik görüntüleme teknikleri veya aspirasyon ile konur. Tedavide; ağrı varsa atel ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılarak kist küçültülmeye çalışılır. Kist enjektör ile boşaltılabilir. Bu yöntemle tedavi edilen kistin tekrarlama ihtimali yüksektir. Bunlardan yarar görmeyen hastalarda kist cerrahi olarak çıkarılabilir. Ameliyatla çıkarılan kistlerde bile, az da olsa, tekrarlama ihtimali vardır.